“Zone 9” hay Khu 9 - Một “arts district” của Hà Nội

Zone 9 là một Hợp tác xã nghệ sĩ, tổ hợp không gian nghệ thuật, tọa lạc tại số 9 Trần Thánh Tông (cổng phụ 38 Nguyễn Huy Tự), Hai Bà Trưng, Hà Nội.

Ở đâu đó, có người đã từng viết:

“Người ta cứ tưởng những trò ăn chơi đã gây nên cái quầng ánh sáng ở trên đô thành và đã làm cho Ba Lê (Paris) mất ngủ; thật là không đúng; tạo nên được quầng sáng đó, không phải là những thú ăn chơi, mà chính là vì có một vài nghệ sĩ phải thức trọn đêm để thai nghén một cái hình hay là một vài thi sĩ đang mài giũa mấy vần thơ.”

Hóa ra, Paris được gọi là kinh đô ánh sáng là nhờ nguồn sáng nghệ thuật đích thực đó! Có thể là một sự so sánh hơi khập khiễng, nhưng Hà Nội của chúng ta, nguồn cảm hứng của biết bao thế hệ văn nhân nghệ sĩ, hiện nay, cái nguồn sáng nghệ thuật kia liệu đang nằm ở những nơi đâu của thủ đô này!?

Cảnh tụ tập đàn hát, văn nghệ, trà đá ở sân Zone 9 chiều chiều

"mỗi ngày tôi nhậu một chầu thôi... từ sớm tinh mơ cho tới chiều tà"

Có thể nói, một trong những thay đổi “nóng” nhất ở thủ đô hiện nay đang diễn ra tại số 9 Trần Thánh Tông! Đó là việc một nhà máy bỏ hoang đang chuyển mình một cách chóng mặt để trở thành một trong những địa điểm văn hóa đáng chú ý nhất của Hà Nội. Và thật ngạc nhiên, tất cả những thay đổi này mới chỉ xảy ra trong vòng có vài tháng.

“Zone 9” - Một “arts district” của Hà Nội

Zone 9 by night, vui như hội bởi các trái tim nhiệt huyết thanh xuân 

và tình yêu nghệ thuật

Trên thế giới, những “arts district” (khu nghệ thuật) đã xuất hiện ở Los Angeles (Mỹ) hay 798 Art Zone Bắc Kinh (Trung Quốc) với diện tích lên đến hàng trăm ngàn m2, và các nghệ sĩ tiên phong là những người đầu tiên “hồi sinh” khu vực bỏ không ấy rồi hình thành nên tổ chức cộng đồng nghệ sĩ mang tính tự giác và chuyên nghiệp cao. 

Chân dung Nhiếp Nhạc Gia Sĩ

(Photo: Ngô Nhật Hoàng - Location: BarBetta 2)

“Zone 9” (Khu 9) ở số 9 Trần Thánh Tông là nơi đầu tiên trên địa bàn Hà Nội mà có nhiều nghệ sĩ cùng tụ về để tìm kiếm không gian hoạt động, từ vẽ tranh đến thể nghiệm với các hình thức nghệ thuật thị giác và âm nhạc đương đại. Nó khiến người ta liên tưởng đến những khu nghệ thuật - arts district đình đám thế giới. Đặc điểm giống nhau là đều tận dụng từ các khu nhà xưởng sản xuất bỏ không.

Khởi phát của “Zone 9”

Sơ đồ đến Zone 9, hay cụ thể là Nhà sàn Collective của

ông Đức Nhà sàn đã nổi tiếng lâu nay trong giới nghệ

Khu vực này, mà bây giờ được mệnh danh là Zone 9, nằm trên con phố một chiều Trần Thánh Tông; ngay tại giao lộ với Yersin, Lê Quý Đôn và Nguyễn Huy Tự. Đây là một khu vực thoáng đãng mát mẻ, được bao phủ bởi một màu xanh mướt của cây cối.

Nhà kho ký gửi Consignista, một hình thức kinh doanh mới, độc đáo,

bạn có thể mang bất kỳ đồ gì bạn không dùng nữa đến để ký gửi

Có hai cánh cổng dẫn vào Zone 9. Cổng chính đối diện với vườn hoa Pasteur trên đường Trần Thánh Tông, nằm lọt thỏm giữa hàng loạt các quán cà phê và các tiệm ăn được đánh dấu bởi một tấm biển lớn màu đỏ rất nổi bật “Điểm trông giữ xe ngày & đêm”. Cổng thứ hai nhỏ hơn nằm trên đường Nguyễn Huy Tự cũng được treo biển rửa xe và trông giữ xe tương tự.

Enci Library trong Zone 9 mới mở, 

tại tầng 2 nhà C, cổng 38 Nguyễn Huy Tự

Trước khi được “phát hiện”, chỉ có một phần nhỏ của nhà máy cũ được sử dụng cho các dịch vụ rửa, sửa và đậu xe trong khi phần lớn khu nhà rơi vào tình trạng hoang hóa. Các “cư dân” mới chuyển đến cũng không biết chính xác khu nhà này bỏ hoang đã được bao lâu. Có người bảo vài năm, có người còn đoán lên đến cả chục năm. 

Hiker Coffee Shop - Nơi hội tụ của dân phượt,

1 xã viên trong quần thể hơn 50 xã viên của Hợp tác xã Zone 9

Dẫu sao, cũng không nên lột bỏ sự thần bí của một khu nhà hoang (người dân thủ đô vốn nhạy cảm với các khu nhà hoang) làm gì nên cứ để dấu hỏi như vậy có khi lại hay!? Vì vậy, chúng ta hãy cùng bắt đầu câu chuyện vào cuối năm ngoái, khi có một số nghệ sỹ tìm thấy khu nhà để đến bây giờ cả khu phát triển một cách thần tốc như ai cũng thấy!

Zone 9 - Một khu nghệ thuật đầy tiềm năng

Không gian trang trí, thể nghiệm đầy sáng tạo trong Zone 9

Nhóm nghệ sỹ và nhóm những người hoạt động trong lĩnh vực sáng tạo (cả người Việt và người nước ngoài) có vẻ là những công dân tiên phong di dời địa điểm. Lý do trước nhất là vì giá thuê ban đầu rất phải chăng. Với một ngân sách hạn chế họ vẫn có thể thuê hàng trăm mét vuông, vì thế những quyết định thuê được đưa ra nhanh chóng và họ dần mang tới Zone 9 một cộng đồng nghệ thuật sáng tạo đầy hứa hẹn.

Quán BarBetta hay 3Betta 

một trong những quán hàng tiên phong ở Zone 9

“Họ” ở đây bao gồm Tadioto, Nhà Sàn Collective, 9A4 M Studio, Đom Đóm(nhà A), Barbetta (nhà B), Work Room Four (nhà E), và nhiều người khác nữa. Thú vị nhất, đã có năm gia đình thuê tầng trên cùng của Nhà A và cải tạo thành nhà ở!

mSPACE Studio 

ngày càng có nhiều quán café, studio, khu triển lãm trong Zone 9 

mSPACE Studio 

với không gian chụp ảnh cưới lãng mạn theo phong cách cổ điển

Những tưởng chỉ có giới nghệ sỹ mới dám đến sống/làm việc trong một khu nhà máy bỏ hoang ngay cạnh nhà tang lễ như vậy, nhưng không, dường như ai ai cũng đang rục rịch chuyển vào Zone 9. Giá thuê bây giờ có khi đã tăng gấp đôi, nhưng những người chậm chân vẫn không còn một cơ hội nào để kiếm cho mình một chỗ trống trong Zone 9 nữa!

Thức uống Mojito Cubano 

(Location: Hiker Coffee Shop)

Rõ ràng Khu 9 đã trở nên thời thượng đến mức ai cũng muốn mình có chân trong đó. Càng ngày càng có thêm các quán cà phê, quán bar, cửa hàng thời trang, nhà hàng, studio xuất hiện, khiến cho không ít người đã bắt đầu liên tưởng tới một phiên bản Hà Nội của 798 Art Zone ở Bắc Kinh hay Shoreditchở London, từ cả góc độ nghệ thuật lẫn thương mại.

Hãy đến Zone 9 và trải nghiệm

Zone 9 được "hồi sinh" từ một khu nhà máy hoang hóa

Khi đặt những bước chân đầu tiên vào Zone 9, tôi thực không thể ngờ ở đất Hà Nội này còn một chỗ là lạ như thế! Cứ như thể, tôi bước vào đó là gặp một Hà Nội lùi lại 30 năm. Tà tà phóng vào để ngỡ ngàng trước một Hà Nội không sang trọng, không hào hoa; không phải một Hà Nội phố cổ gỗ gụ mái ngói nghiêng nghiêng; hay một Hà Nội với vẻ đẹp kiến trúc Pháp trong Nhà hát lớn...

Những lớp gạch lát nền, tường vôi, cửa sắt đã nhuốm màu thời gian

Mà là một Hà Nội giản dị, thoáng đãng, rộng rãi, trống trải của thời bao cấp; như chẳng có gì là có để mà mất đi cả, để mà hơn thiệt bon chen nhau chút nọ chút kia; ai cũng nghèo như ai, thập phương tứ xứ như nhau đến đất này tìm kiếm một cơ hội.

Một không gian đang được khoác lên mình lớp áo mới trong Zone 9

Và đằng sau cái khung cảnh tưởng như là đổ nát hoang sơ ấy lại là một khu nghệ thuật Zone 9, với thiết kế vừa phù hợp với không gian hoang hóa, vừa sâu vừa chất mang dấu ấn riêng của người nghệ sĩ.

Xuân Lang

Biên tập lại từ nhiều nguồn